homocysteïne, genotype MTHFR

Homocysteïne: een risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Over de rol van vitamine B12 en foliumzuur.

Recente onderzoeken hebben aangetoond dat een chronisch teveel aan homocysteïne een belangrijke risicofactor is voor hart- en vaatziekten. Dan lijkt het logisch om meting van homocysteïne mee te nemen bij preventief onderzoek (1). Maar gebeurt dat ook? En welke factoren zijn er naast DNA-bepaalde risico’s (genotype MTHFR) nog meer van invloed op de homocysteïne (homocysteine) waarde?

Wat is homocysteïne?

Homocysteïne is een aminozuur dat in het menselijke lichaam ontstaat bij de aanmaak van het aminozuur methionine. Vrijgekomen homocysteïne wordt onder normale omstandigheden ook weer afgebroken. Hierdoor blijft de hoeveelheid ervan tussen veilige waarden. Die omzetting gebeurt met behulp van een enzym wat afhankelijk is van van B12 en Foliumzuur. Stagneert dit proces dan kan homocysteïne in het bloed blijven circuleren waardoor de waarde stijgt.

En te hoog gehalte van homocysteïne in het bloed wordt dit Hyperhomocysteïnemie genoemd. Afgekort HCC. Een chronisch teveel aan homocysteïne is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Het kan zich net als cholesterol hechten aan de vaatwanden van de grote vaten. Gevormde ‘plaques’ kunnen aanleiding zijn voor ontstekingen aan vaatwanden.


Natuurlijke oorzaken HCC

Een hoge homocysteïne waarde kan ontstaan door een diversiteit aan factoren. In onderstaand rijtje een overzicht van mogelijke oorzaken.

Door een gebrek aan foliumzuur (MTHFR genotype), vitamine B6, B2, B12  kan HCC ontstaan (2). Deze hebben namelijk een essentiele functie als co-enzym bij de afbraak van homocysteïne . Een tekort aan vitamine B12 blijkt overigens vaker voor te komen dan doorgaans wordt aangenomen (5). Studie’s tonen aan dat een verhoogde homocysteïne waarde een indicatie is van een functioneel B12 tekort. Ook al bevinden de bloedspiegels van de B12 zich soms nog in de (lage) normale waarden (3)!

Genetische aanleg in relatie tot foliumzuur, het MTHFR genotype (2). Een Chinees onderzoek (4) concludeerde dat 40% van de mensen met een genotype MTHFR 677TT kans heeft  op hoge waarde homocysteïne. Zij hebben van nature moeite met het omzetten van foliumzuur naar de actieve vorm. Deze actieve vorm van foliumzuur is naast B12, B6 en B2, de vorm die nodig is voor het in standhouden van gezonde homocysteïne-spiegels. Mensen met genotype MTHFR 677TT kunnen dit compenseren door de actieve vorm van foliumzuur, 5MTHF, te suppleren.

Met het toenemen van de leeftijd neemt het ‘normale’ homocysteïne-gehalte toe met zo’n 5 tot 10% per 10 jaar.


DNA-analyse

Naast waardebepaling middels bloed kan er ook naar homocysteïne gekeken worden middels DNA-onderzoek. Met name ook om o.a. de hierboven genoemde betrokken SNP’s in kaart te brengen. Maar er is meer mogelijk.

DNA-onderzoek is de laatste jaren enorm in opkomst en men kan al vrij eenvoudig zelf onderzoek laten verrichten naar herkomst of aanleg voor bepaalde ziekte. Hier spelen altijd een aantal ethische kwesties een rol omdat de interpretatie van deze gegevens zeer complex is en het zeker geen eenvoudige optelsom is van de uitslag van een DNA-onderzoek.

Een speciale vorm van DNA-onderzoek is Nutrigenomics. Daarin wordt alleen gekeken naar genetische aspecten die betrekking hebben op de primaire omzetting van voedingsstoffen naar voor het lichaam bruikbare actieve varianten. Voor homocysteïne geldt dat er veel factoren betrokken zijn bij de regulatie van de waarden. Zoals bijvoorbeeld D3, een onmisbare vitamine voor een sterk immuunsysteem. Een DNA-onderzoek op basis van Nutrigenomics kan daarover waardevolle informatie geven. Lees meer over Nutrigenomics op deze pagina.


Andere oorzaken van HCC (medicijnen)

1: Hormoonpreparaten (androgenen, levo-dopa), alcoholmisbruik en roken worden ook genoemd als mogelijke veroorzakers van HCC.

2: Medicijngebruik als maagzuurremmers  kunnen via een verminderde opname van B12 invloed hebben op het ontstaan van HCC.

3: Verminderde opname van B12 geldt ook voor de ruim 600.000 Nederlanders die metformine gebruiken volgens dit onderzoek (7) en voor gebruikster van de anti-conceptiepil. (8)

4: Polyfarmacie! Tot slot noem ik ook polyfarmacie als factor waardoor homecysteïne waarde te hoog kan worden. Polyfarmacie wijst op gebruik van 5 of meer reguliere middelen tegelijkertijd. Uit onderzoek van het RIVM (5) blijkt dat mensen bij wie sprake is van polyfarmacie rekening moeten houden met verminderde vitamine-status.


Normaalwaardes

Het normale homocysteïne-gehalte in het bloed is gesteld op 7 µmol/liter voor mannen en 6 µmol/liter voor vrouwen. Een waarde boven de 15 µmol/liter is te hoog. Dit gehalte moet wel bepaald zijn wanneer iemand 12 uur lang niet gegeten of gedronken heeft (nuchter is).


Ouderdomsziektes

Tegenwoordig wordt er meer en meer gesproken over welvaartziektes. Voorbeeld zijn hart- en vaatziektes, diabetes en obesitas. Ziektes als alzheimer en parkinson mogen hier ook toe worden gerekend. Een onderzoek uit 2002 liet al een relatie zien tussen de cognitieve functies en de status van homocysteïne en B12 (9). Helaas wordt bij laatst genoemde ziektebeelden de homocysteïne-waarde echter vaak niet bepaald.


Welke conclusie kunnen we hieruit trekken?

Met name vitamine  B12 en foliumzuur zijn key-spelers in de homocysteïne-status. Recent onderzoek (5) laat zien dat naar schatting 1/2 miljoen mensen in Nederland echter een tekort aan vitamine B12 heeft!  Een andere groep mensen heeft op basis van hun genotype een verhoogde kans op een afwijkende foliumzuur-status. Mensen met een risico op hart en vaatziekten doen er goed aan doen de waardes van homocysteïne, B12 en foliumzuur te laten controleren.


Aan HCC te relateren ziektebeelden/klachten/symptomen

– ADHD
– Autisme
– Autoimmuun aandoeningen (waaronder schildklier)
– Cardiovasculaire aandoeningen
– Chronische vermoeidheid
– Ontstekingsgevoeligheid
– Spijsverteringsverstoringen (IBS Irritable Bowel Syndrome/PDS Prikkelbare Darm Syndroom)
– Hormonale verstoringen (waaronder PCOS (Polycystic Ovary Syndrome)
– Migraine


Meten is weten

Het zou goed zijn bij het in kaart brengen van cardiovasculaire risico’s ook de waardes van B12, foliumzuur en homocysteïne mee te laten bepalen. Zeker wanneer er sprake is van polyfarmacie of bovengenoemde ouderdomsziektes.


Homocysteïne & voeding

Groente, fruit en vooral kiemen bevatten stoffen die een gunstige invloed hebben op de homocysteïne waarde. Check voor eenpak middels voeding altijd de andere factoren. Het liefst met een aanvullende DNA-profiel-onderzoek waarbij zogenaamde SNP’s in kaart worden gebracht.

De meest effectieve anti-homocysteïne producten zijn:
Groentekiemen, avocado, cottage cheese, ricotta, vis, oesters, peulvruchten, ei, uien, alfalfa, taugé, broccoli kiemen
knoflook, noten, zaden (tahin), algen, tarwekiemen, gevogelte, broccoli, koolsoorten, witlof, bladgroenten, muesli en asperges.

Als er ondanks verandering van de voedingsgewoonten nog steeds sprake is van een verhoogd homocysteïnewaarde dan is suppletie raadzaam. Een HBO-opgeleide Orthomoleculair Therapeut kan u daarbij adviseren.

Lees hierover met op de pagina ORTHOMOLECULAIR THERAPIE.


Andere veel gelezen BLOG-post’s


Nieuwsbrieven

Regelmatig publiceer ik ook nieuwsbrieven. 
Je kunt je daarvoor aanmelden met het formulier hieronder.


Tweet
Share